Làm thế nào để tự tin phát biểu trong phòng họp hoặc trước đám đông
Gần đây một bạn đọc đã liên lạc và hỏi mình về kinh nghiệm phát biểu trong phòng họp. Mình cảm thấy đây là một chủ đề rất thú vị và có thể sẽ hữu ích cho nhiều người nên đã quyết định viết hẳn thành một bài đầy đủ.
Như mình đã chia sẻ trong bài “2010-2020, một thập kỷ nhìn lại”, mình đã từng rất dè chừng khi nói ra suy nghĩ của bản thân. Có nhiều lý do cho chuyện này:
- Một là vì sống trong môi trường nói tiếng Anh, mình tự ti với ngôn ngữ chưa hoàn chỉnh và phát âm chưa chuẩn, nói ra sợ người ta chẳng hiểu mình đang nói gì, vừa xấu hổ cho mình lại vừa ngại cho người ta.
- Hai là mình sợ những ý kiến của mình vớ vẩn không giá trị, vì chưa có nhiều kiến thức và kinh nghiệm, người ta sẽ đánh giá mình đã dốt còn bày đặt lên tiếng.
- Và ba là mình da mặt mỏng lại còn hay bị run, cứ mỗi lần cần phải phát biểu hay nói năng gì là máu dồn lên não khiến mặt đỏ bừng, chân tay run rẩy, từ ngữ kiến thức trong đầu cứ thế là bay biến hết.
Mình tự biết đây là một yếu điểm cản trở con đường học tập làm việc của mình, nên đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu các cách giúp vượt qua yếu điểm này.
Tới bây giờ, mình đã trở nên tự tin hơn rất nhiều, phần lớn thời gian đều có thể thoải mái đưa ra quan điểm, có thể chủ trì cuộc họp, có thể khuyến khích những người chưa có cơ hội phát biểu. Nếu phải trình bày hay phát biểu trước đám đông hay trong các cuộc họp với các cán bộ cấp cao, mình vẫn có chút hồi hộp, nhưng mình đã biết cách khắc phục một cách tốt hơn.
Dưới đây mình sẽ chia sẻ kinh nghiệm của bản thân mình trong quá trình vượt qua nỗi sợ hãi để trở nên tự tin. Bài viết có những phần sau:
1. Hiểu rằng đây là vấn đề rất chung
2. Luyện cho mình tư duy phát triển
3. Chuẩn bị kỹ càng
4. Không ngừng luyện tập
5. Một số tip khác
6. Các TED Talks liên quan
7. Các sách liên quan
Nếu bạn nào có những kinh nghiệm hay nào khác, xin hãy chia sẻ trong phần bình luận với mọi người nhé.
1. Hiểu rằng đây là vấn đề rất chung
Trước tiên, mình cảm thấy rất hữu ích khi được chỉ ra rằng việc sợ phát biểu trong phòng họp đông người hay thuyết trình trước đám đông là một tâm lý rất chung, đặc biệt là với những người có tính cách hướng nội. Mình chắc chắn không phải là người duy nhất phải đối mặt với vấn đề này.
Rất nhiều người nổi tiếng, các quan chức lãnh đạo cấp cao, thậm chí những người nhìn rất tự tin trên khi lên tiếng, khi diễn thuyết trước đám đông, thực ra họ cũng có một nỗi sợ giống mình. Đấy là lý do vì sao có nhiều sách viết về chủ đề này và không thiếu các khóa huấn luyện khác nhau.
Và điều truyền cảm hứng chính là những người này đều đã vượt qua được tâm lý sợ hãi đó để thành công trong công việc và cuộc sống của họ. Vậy tất nhiên là có giải pháp!
2. Luyện cho mình tư duy phát triển
Với mình, điều quan trọng nhất để vượt qua nỗi sợ và trở nên tự tin phát biểu trong phòng họp và trước đám đông đó là hướng tới tư duy phát triển (growth mindset).
Cụ thể là:
- Biến điều mang tới sự sợ hãi thành cơ hội,
- Tập trung vào sự phát triển của bản thân thay vì đánh giá của người khác, và
- Học hỏi từ thất bại.
>>> Ví dụ khi sếp bảo mình thuyết trình trong một cuộc họp hai ba chục người, phản ứng bản năng đầu tiên của mình là: Ui, sợ chết đi được, ai mà muốn làm.
Tuy nhiên mình sẽ cố gắng dùng lý trí để thay đổi cái phản ứng bản năng đó: Khoan đã, đây là một cơ hội tốt, chẳng phải mình vẫn còn yếu ở điểm này, cần phải nắm bắt cơ hội để luyện tập và rèn luyện. Cái gì cũng phải rèn luyện mới khá hơn được.
>>> Khi mình ngồi trong cuộc họp đông người muốn phát biểu điều gì đó, máu dồn lên não, tim đập thình thịch, bản năng í ới kêu la: Không, mình chẳng muốn nói gì cả, chẳng may điều mình nói ra là ngu ngốc, chẳng may bị người ta chê cười thì sao?
Mình sẽ lại dùng lý trí áp đảo: Bị chê là ngu ngốc thì đã sao? Thà bị chê là ngu ngốc để sau này bớt ngu ngốc hơn, còn hơn là giấu dốt ngu ngốc cả đời. Bị chê cười thì đã sao? Ai thèm quan tâm tới việc người khác cười, nếu mình không cố gắng và phát triển thì sau này mình sẽ là người phải trả giá.
>>> Khi mình ngắc ngứ không phát được ra lời hay lỡ nói ra một điều gì đó ngu ngốc, suy nghĩ đầu tiên xẹt qua não mình: Thôi rồi, xong, xấu hổ chỉ muốn chui xuống lỗ.
Lý trí của mình sẽ ngay lập tức lên tiếng: Không sao cả? Người mạnh mẽ là người có thể vượt qua được thất bại. Thua keo này ta bày keo khác. Hãy nhìn lại tình huống để xem vấn đề nằm ở đâu, lần sau mình sẽ làm khác đi như thế nào.
>>> Và cứ như thế dần dần, bản năng sẽ yếu đi, lý trí trở nên mạnh mẽ, và thay đổi đến cũng sẽ dễ dàng hơn.
3. Chuẩn bị kỹ càng
Chuẩn bị là một yếu tố thiết yếu để mang tới sự tự tin.
Đối với các cuộc họp quan trọng, mình không bao giờ xuất hiện mà không tìm hiểu trước, những người tham gia cuộc họp là ai, cuộc họp sẽ thảo luận về vấn đề gì, có các bản thảo giấy tờ thông tin gì cần phải đọc trước. Mình cũng dành thời gian viết xuống những suy nghĩ và câu hỏi của mình. Những điều này sẽ giúp mình có kiến thức và ý tưởng để phát biểu trong cuộc họp.
Nếu mình cần phải thuyết trình một cái gì đó, mình sẽ suy nghĩ kỹ những đối tượng lắng nghe là lại, cách nào sẽ truyển tải thông tin một cách hiệu quả nhất tới họ (dùng power point, hay dùng bảng biểu excel, dùng hình ảnh hay dùng con số). Nếu không rõ thì có thể tham khảo những người khác đã có nhiều kinh nghiệm hơn.
4. Không ngừng luyện tập
Làm gì cũng vậy, muốn đạt được thành quả thì cần phải:
Luyện tập, luyện tập và luyện tập!
Có nhiều cách để luyện tập trong môi trường an toàn. Mình đã từng luyện tập tại nhà trước gương, mình cũng từng thu âm cái mình nói để nghe lại. Cũng có lúc mình yêu cầu chồng mình ngồi nghe để mình luyện.
Tuy cách luyện tập hiệu quả nhất chính là trong cuộc họp thật. Từ kinh nghiệm của mình, lần đầu lần hai sẽ run lẩy bẩy, sẽ nói lắp bắp. Lần ba lần bốn bắt đầu đầu trôi chảy hơn. Và tới lần thứ 10, thứ 100, ngôn ngữ lời nói sẽ tuôn ra tự nhiên dễ dàng hơn.
Có thể bắt đầu từ cuộc họp nhỏ với những người đồng nghiệp thân quen, rồi tiến tới các cuộc họp lớn hơn với một số người không quen biết, rồi sau đó hướng tới các cuộc họp quan trọng với lãnh đạo cấp cao.
Nên nhớ là không có lần một, thì sẽ không thể có lần thứ 10, thứ 100. Thế nên hãy dùng tư duy phát triển đã nhắc tới ở phần 1 để tạo cho mình cơ hội.
5. Một số tip khác
Ngoài những điều căn bản kể trên, dưới đây là một số điều khác mà mình đã áp dụng và cảm thấy phần nào giúp ích cho sự tự tin của bản thân khi phát biểu trong phòng họp:
• Trước cuộc họp quan trọng, đặc biệt những buổi họp có nhiều người không quen biết, hãy đến sớm để giới thiệu bản thân và trò chuyện một chút với mọi người. Khi có chút tương tác cá nhân từ trước cuộc họp, khi vào cuộc họp có thể giúp cho tâm lý thoải mái hơn.
• Trong cuộc họp, đừng chỉ suy nghĩ tới điều mình cần nói, mà cần biết lắng nghe, tập trung vào nội dung đang thảo luận. Điều này không chỉ giúp tham gia cuộc họp hiệu quả hơn, mà còn giúp bản thân bớt lo lắng, và có thể phát biểu phù hợp và có giá trị đóng góp.
• Trước khi phát biểu, nếu cảm thấy bản thân có biểu hiện run rẩy, hay máu nóng dồn lên mặt, hãy ngồi lên cho ngay ngắn và hít thở thật sâu. Điều này có thể giúp cho nhiều không khí thông lên não, giúp cho việc suy nghĩ và thả lỏng.
• Khi phát biểu, hãy nói chậm rãi, có ngừng có nghỉ, điều này sẽ giúp giọng nói trở nên vững vàng hơn và lời nói có trọng lượng.
• Sau cuộc họp, nếu có đồng nghiệp nào mình có thể tin cậy được, hãy xin họ feedback/nhận xét: Phát biểu của tôi thế nào? Trông tôi có run không? Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng dù bạn có cảm thấy bủn rủn sắp ngất xỉu tới nơi rồi, thực ra nhiều người không nhìn thấy được điều này. Nếu feedback có chỉ ra điểm cần phát triển thêm thì quá tuyệt, hãy ngay lập tức lấy những điểm này làm mục tiêu phát triển cho cơ hội phát biểu lần sau.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể tham gia vào các khóa huấn luyện kỹ năng mềm, tập trung vào việc phát biểu trong cuộc họp và nói trước đám đông. Hiện nay có rất nhiều các khóa học như vậy ở bất cứ quốc gia nào, thế nên chắc chắn sẽ có thể tìm được khóa học phù hợp. Bạn có thể bắt đầu việc tìm hiểu bằng cách Google. 🙂
• Mình cũng tìm các nguồn tư liệu trên mạng về phát biểu trong cuộc họp và trước đám đông để đọc và học hỏi. Trong hai phần dưới đây mình sẽ liệt ra một số các TED Talks và sách liên quan cho mọi người tham khảo.
• Chú ý dành cho các bạn cần dùng tiếng Anh ở chỗ làm. Nếu vấn đề của bạn là tiếng Anh còn chưa chuẩn, thì nên dành thời gian trau dồi ngôn ngữ của mình. Mình đã chia sẻ kinh nghiệm học tiếng Anh và các khóa tiếng Anh online miễn phí. Ở bài viết về các khóa tiếng Anh online, cũng có các khóa dạy nói và phát biểu trong môi trường việc làm (xem chi tiết trong bài).
6. Các TED Talks liên quan
Dưới đây là danh sách các TED Talks liên quan và hữu dụng cho việc phát biểu trong phòng họp. Các TED Talks này đều có phụ đề tiếng Anh và tiếng Việt. Để chọn phụ đề, bấm vào biểu tượng ba chấm (sau biểu tượng cái loa âm thanh) ở dưới góc bên phải. Xem ví dụ trong hình dưới đây:
• How to speak so that people want to listen (Làm thế nào để nói để người khác muốn nghe)
• TED’s secret to great public speaking (Những bí mật của TED để có thể nói tốt trước công chúng)
• Your body language may shape who you are (Ngôn ngữ cơ thể của bạn có thể định hình bạn là ai)
• How I beat stage fright (Làm thế nào tôi đánh bại nỗi sợ sân khấu)
• Why I live in mortal dread of public speaking (Tại sao tôi lại sống trong nỗi sợ chết người của việc nói trước công chúng)
• The power of believing that you can improve (Sức mạnh của việc tin rằng bạn có thể tiến bộ) (đây là bài nói về Growth Mindset của tiến sỹ Carol Dweck)
• Có thể xem đầy đủ danh sách các TED Talks về chủ đề “Nói trước công chúng” ở link này.
7. Cách sách liên quan
• Sách “Tâm lý học thành công” của tiến sỹ Carol Dweck
Cuốn sách về duy phát triển (Growth mindset), truyền cho mình rất nhiều cảm hứng (sách số 4 trong danh sách này).
Link mua sách ở VN: Tiki | Shopee |
Link mua sách ở Anh: Amazon
• Sách “Hướng nội: Sức mạnh của sự yên lặng trong một thế giới nói không ngừng” của Susan Cain
Cuốn sách thảo luận về sự liên quan giữa tính cách hướng nội và sự nhạy cảm dễ xấu hổ, ngại nói trước đám đông và đưa ra những cách khắc phục (sách số 7 trong danh sách này).
Link mua sách ở VN: Tiki | Shopee
Link mua sách ở Anh: Amazon
Phiên bản dành cho các bậc cha mẹ trong việc hướng dẫn con mình: “Trầm lặng: Sức mạnh tiềm ẩn của người hướng nội”
Link mua sách ở VN: Tiki | Shopee |
Link mua sách ở Anh: Amazon
• Sách “Speak in public with Confidence” của Maggie Eyre
Bạn nào sống ở Anh thì có thể thử đọc cuốn này, có rất nhiều tip thực tế dễ áp dụng.
Link mua sách ở Anh: Amazon
Mình hi vọng bài viết này hữu ích cho các bạn cần phải phát triển khả năng phát biểu trong phòng họp hoặc nói trước công chúng.
Các bạn có thể đọc thêm các bài viết khác chia sẻ về chuyện việc làm ở đây: Chuyện việc làm
Nếu bạn có câu hỏi gì hay muốn mình chia sẻ thêm về khía cạnh cụ thể nào cứ việc để lại lời nhắn cho mình trong phần bình luận dưới bài viết nhé.
Nếu bạn muốn copy và đăng lại bài viết của mình ở nơi khác, xin hãy thảo luận với mình trước nhé. Mình xin cảm ơn sự quan tâm của mọi người.
Xin chân thành cảm ơn mọi người đã ghé thăm blog mình nhé!
Ngân Jones @chuyencuangan
